Alzheimer hastası olan bir bireyin evde bakımı, normal bir yaşlı bireyin bakımından oldukça farklıdır. Hafıza sorunları ile başlayan Alzheimer hastalığının ileri evrelerinde uyku sorunları, davranış değişiklikleri, anksiyete, depresyon, huysuzluk, huzursuzluk, hayaller görme ve kafa karışıklığı gibi çok farklı sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Alzheimer hastasının bakımındaki en önemli konulardan biri yaşadığı yer ve çevre düzenlenmesidir. Öncelikle hastanın yaşadığı yerin değişmemesi ve dikkatini dağıtacak gereksiz kalabalıktan ve detaydan arındırılmış olması gerekir. Kayıp düşebileceği eşyaların olmaması, gece dahi tuvaletin ve hastanın gidebileceği yerlerin aydınlık olması hastada oluşabilecek korku, huzursuzluk ve tedirginliğinin önüne geçebilmektedir. Mutfak gibi kendine zarar verebilecek eşyaların olduğu kapıların, balkon kapılarının ve dış kapının sürekli kilitli tutulması, anahtarın kapı üstlerinde bırakılmaması, elektrikli cihazların ulaşılabilir yerde olmaması, su sıcaklığının çok yüksek derecede olmaması, ilaçların ve boya gibi kimyasal ürünlerin hastanın ulaşamayacağı yerlerde saklanması, iğne veya düğme gibi yutabileceği küçük nesneler için önlem alınması, evde yalnız bırakılmaması ve sigara gibi kendine zarar verebileceği alışkanlıklarını bırakması sağlanmalıdır.
Yemek Yeme: Alzheimer hastaları yemeğini dökebilir, saklayabilir, bozulmuş veya yenmemesi gereken şeyleri yiyebilir, elleriyle yemeğe uzanabilir, yemek yemeyi reddedebildiği gibi yutmayı unuttuğu için yemek yerken boğulma atakları da geçirebilir. Bu gibi durumlarda bakım veren bireyin hasta ile inatlaşmaması, alışık olduğu ve sevdiği yiyecekleri yapması, deterjan gibi yenmemesi gereken şeylerin ulaşılabilir olmasını engellemesi, kolay yiyebileceği ve yutabileceği yemekleri yapması, yemeklerin aşırı sıcak ya da soğuk olmamasına dikkat etmesi gerekmektedir.
Kişisel Bakım: Alzheimer hastalarında banyo gibi kişisel temizliğin yapılmasına direnç gösterme ve kaygan zeminlerde düşme sık rastlanan durumdur. Bu sebeple bakım veren sakin ve nazik olarak hastaya ılımlı bir yaklaşım sergilemeli, kaygan zeminlere ve su sıcaklığına dikkat etmeli, hastanın mahremiyetine saygı duymalıdır. Aynı zamanda banyo ve tuvalette hastanın düşmesini engelleyecek ve hastaya destek sağlayacak tutamaçların olması gerekmektedir.
Giyim: Alzheimer hastaları için kolay giyebileceği giysilerin, bağcıksız ve alçak topuklu ayakkabıların alınması hastanın giyim konusunda zorlanmasını ve bakım verenin de bu işlerde güçlük yaşamasını önlemektedir.
İdrar ve Dışkı İle İlgili Sorunlar: Hasta ihtiyaçlarını ifade etmekte güçlük yaşadığı için bakım verenlerin hastanın huzursuzluğundan ve bazı davranışlarından ihtiyaçlarını ve sorunlarını anlamaya çalışmalıdır. Bakım veren hastanın tuvalet ihtiyacı ve dışkı kaçırma sorunlarına yönelik olarak; hastayı belirli aralıklarla tuvalete götürmeli ve bu konuda medikal destek almalıdır.
Uyku ve Aktivite/Egzersiz: Uyku sorunları Alzheimer hastaları ve bakım verenler arasında yaşanan en büyük sorunlardan biridir. Alzheimer hastaları, geri çekilme, duyarsızlık, ilgisizlik gibi semptomlar nedeniyle tüm gün evde oturmak ve televizyon seyretmek gibi pasif aktiviteler yaptıkları için gün içinde sık sık uyurlar. Gün içindeki uyumaları bakım verene kendi sorumluluklarını yapacak bir zaman tanıdığı için bakım veren tarafından da görmezden gelinir. Ancak bakım veren için günün bittiği saatlerde ise tün gün uyku ihtiyacını gideren hasta enerjik şekilde hareket etmeye başlamaktadır. İşte bu noktada çoğu bakım veren için ciddi bir sorun başlamaktadır. Gece gündüz dengesinin korunabilmesi için hastanın gün içinde aktif olabileceği, enerji sarf edebileceği ve duyularının açık olacağı aktiviteler yaptırmak (çorap eşlemek, elbise katlamak, iplerle oynamak, örgü örmek, yürüyüş yapmak vb) hem bakım verenin gece-gündüz dengesini sağlayabilmesini hem de hastanın uyku sorunları yaşamasını engelleyebilir. Yaşlılara ve demans hastalarına basit yönergelerle hastayı zorlamadan programlı bir şekilde yapılan egzersiz de hastaların hem fiziksel hem ruhsal olarak iyi olma haline yarar sağlamaktadır. Düzenli yapılan egzersizler; esnekliği sağlar, sakinleştirici etkisi vardır, anlam-amaç ve katılım duygusu sağlar, uyku dolaşımını düzenler ve motor becerilerin korunmasında katkı sağlar.
Davranış Sorunları: Alzheimer hastaları zaman zaman toplum içinde cinsel bölgesini ellemek gibi topluma uygun olmayan davranış gösterebilmekte; hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan psikoz ve ajitasyon gibi semptomlar hastanın endişeli, huzursuz ve güvenliği tehdit altındaymış gibi tepkiler vermesine sebep olabilmektedir. Bu gibi durumlar karşısında bakım veren; hasta bireyin farkındalığının olmadığını ve davranışındaki değişimlere hastalığın sebep olduğunu unutmamalı, davranışa sebep olabilecek çevresel, sosyal, psikiyatrik ve medikal faktörler araştırılmalı, hastanın öfkeli, hırçın ve saldırgan davranışları karşısında sağduyulu ve sakin kalabilmelidir. Aynı zamanda hastanın sürekli bakım veren bakıcısına bağımlılık davranışı geliştirebileceğinden zaman zaman başka bir kişinin bakım vermesini sağlayarak bağımlılığının azaltılması sağlanmalıdır.
İletişim: Alzheimer hastası ile iletişim kurarken kognitif becerilerdeki bozulmaların yanında yaşa bağlı olarak hastada oluşabilecek görme-işitme ve konuşma becerilerindeki yeti yitimleri de göz önüne alınmalıdır. Hastalığın psikiyatrik ve davranışsal semptomları nedeniyle Alzheimer hastasının dikkati dağınık olabilir, yanlış anlama veya alıngan tutum sergileyebilir, ardı ardına kurulan cümleleri algılamakta ve muhakeme etmekte güçlük yaşayabilir. Bu sebeple hasta ile iletişim kurarken yüz yüze olmak, televizyon gibi dikkat dağıtacak etmenlerin olmaması, hasta ile basit, kısa, açık ve tek yanıtlı ifadeler kullanmak, sürekli aynı soruları yönelttiğinde sakin kalabilmek ve dikkatini başka yönlere çekmek, hastalığın özellikle hırçınlık ve huzursuzluk gibi davranışsal semptomlarının azaltılmasında önem arz etmektedir.
Evinizde veya ailenizde Alzheimer hastası varsa ve alzheimer hasta bakıcı, alzheimer yaşlı bakıcısı hizmetine ihtiyacınız varsa bizimle iletişime geçebilirsiniz. Daha fazla bilgi almak için www.sezenbakim.com sitemizi ziyaret ediniz veya bizi arayınız.